PROGRAM AKTYWNEGO

ZWALCZANIA BEZROBOCIA

WSPÓLNY INTERES-skrót

Ogólnopolski program tworzący nowe miejsca pracy, aktywizujący bezrobotnych i poszukujący pracy, rozwijający przedsiębiorczość i kreatywność zawodową poprzez edukację społeczną, zawodową i gospodarczą.

SKRÓT ZAWIERA:

  1. WSTĘP.

  2. OPIS PROBLEMU.

  3. CEL GENERALNY

  4. CELE STRATEGICZNE.

  5. CELE SZCZEGÓŁOWE.

  6. ADRESACI.

  7. GRUPY DOCELOWE.

  8. REALIZATORZY.

  9. ZADANIA.

  10. OCZEKIWANE EFEKTY WDRAŻANIA PROGRAMU

  11. PODSUMOWANIE.

  12. KOMPONENTY PROGRAMU.

 

WSTĘP

Współczesne standardy ustrojowe i zmiany zachodzące w związku z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej wyznaczają polityce społecznej państwa, a w zakresie zwalczania zjawiska bezrobocia szczególną, nową rolę. W odchodzeniu państwa od klasycznej opiekuńczości, rodzącej między innymi postawy bierne i roszczeniowe bezrobotnych, państwo powinno tak formułować i realizować swoje funkcje socjalne, aby zapewniając bezrobotnym ich prawa socjalne, kształtować jednocześnie zapotrzebowanie na obywatelską aktywność i przedsiębiorczość.

Zachowując zasady pomocniczości i subsydiarności państwa w realizacji tych celów ważną rolę odgrywać będą organizacje pozarządowe, jako ważne podmioty współtworzące społeczeństwo obywatelskie. Na dzień dzisiejszy w Polsce zatrudnionych jest w organizacjach pozarządowych 1,5% ludności zawodowo czynnej tj. około 100.000 pracowników w różnych sferach życia społecznego i publicznego. Istnieje realna szansa przy realizacji tego programu zatrudnić dodatkowe rzesze bezrobotnych. Organizacje pozarządowe mogą stanowić wymierną siłę ekonomiczną, mogącą z zdecydowany sposób zaznaczyć swój udział w gospodarce i zwiększyć tym samym udział w całkowitym zatrudnieniu nawet do 5% ogólnego zatrudnienia pozarolniczego, a z wolontariuszami nawet do 10%. By to osiągnąć państwo musi zrzec się dominującej roli podmiotu realizującego pomoc społeczną, w tym walkę z bezrobociem na rzecz przerzucania części zadań publicznych na organizacje pozarządowe.

Program WSPÓLNY INTERES jest programem unikatowym w skali kraju, mogącym te zadania realizować. Koncentrować będzie się on na nowych, innowacyjnych instrumentach / projektach-komponentach programów / kierowanych do bezrobotnych rozwijających zdolność do bycia zatrudnionym i utrzymywania zatrudnienia, jak i rozwijających ich przedsiębiorczość, kreatywność, mających na celu ich aktywizację.

Jego innowacyjność polegać będzie na wdrażaniu rozwiązań nowatorskich nie mających odpowiednika nie tylko w kraju, ale również w Europie i na świecie. Łączy on w sobie zadania związane z opieką społeczną, edukacją oraz przedsiębiorczością w oparciu o współpracę pomiędzy organizacjami pozarządowymi, administracją publiczną i samorządową, podmiotami gospodarczymi i instytucjami odpowiedzialnymi za łagodzenie skutków bezrobocia tworząc swoistą promocję partnerstwa na rzecz zatrudnienia. Realizacja tego programu odbywać się będzie na wielu płaszczyznach i wielokierunkowo. Obok wiodącej roli realizatorów programu we wdrażaniu niniejszych założeń programowych, realizowane będą działania aktywizujące lokalne środowiska poprzez projekty do nich kierowane. Zadaniem tego programu jest również niedopuszczenie do marginalizacji życia osób bezrobotnych, doprowadzenia do uniezależnienia społecznego i ekonomicznego osób zagrożonych lub dotkniętych wykluczeniem społecznym, znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, które bez udzielenia im pomocy własnym staraniem nie są w stanie zaspokajać swoich podstawowych potrzeb życiowych, zwłaszcza z powodu dyskryminowania ich w dostępie do rynku pracy.

Przyjęte założenia do programu nie dyskryminują żadnej grupy społecznej chcącej aktywnie uczestniczyć w programie. Zorientowany on jest na równe szanse kobiet i mężczyzn gwarantując im równy dostęp do wszystkich działań, tworzonych miejsc pracy i innych korzyści płynących z realizacji tego programu. Program skierowany jest do bezrobotnych ze wsi, miast i miasteczek całej Polski.

Na obszarach wiejskich program zakłada ograniczenie bezrobocia ludności wiejskiej, poprawę dochodów tej grupy społecznej podejmowanie działań towarzyszących na rzecz tworzenie nowych miejsc pracy i samozatrudnienia. Program WSPÓLNY INTERES realizowany na obszarach wiejskich ma ze sobą kojarzyć cele produkcyjno – handlowo – usługowe, ekonomiczne, społeczne i środowiskowe przyczyniając się do zapewnienia ich mieszkańcom równości szans na rynku pracy. Ma spowodować wzrost innowacyjności i rozwoju przedsiębiorczości oraz zdolności adaptacyjnych dla powstających tam w przyszłości podmiotów gospodarczych będących wynikiem dywersyfikacji działalności rolniczej.

Realizacja zadań zawartych w niniejszym programie wymagać będzie określonych nakładów finansowych. W części służyć temu będą skromne dochody osobiste adresatów programu, realizatorów oraz partnerów programu. Szczególna tutaj będzie rola środków z budżetu państwa i samorządów terytorialnych, które to środki powinny wspierać adresatów, by pobudzać i wyzwalać w nich również solidaryzm i aktywność obywatelską.

Organizacje pozarządowe wchodzące w skład struktury Bezrobotna Inicjatywa Ekonomiczna Dla Aktywnych dołożą wszelkich starań aby zrealizować program w całości, aby tym samym dołożyć swój skromny wkład w aktywizację bezrobotnych i zmniejszenia bezrobocia oraz przygotować dzisiejszych bezrobotnych do wstąpienia do Unii Europejskiej. Będą również dążyły do wykorzystania przy realizacji tego programu wolontariuszy, działającym tym samym na rzecz instytucji wolontariatu

Doświadczenia zdobyte w trakcie wdrażania programu WSPÓLNY INTERES pozwolą realizatorom programu lepiej przygotować się do efektywnego wykorzystywania w przyszłości zarówno środków publicznych, jak środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej oraz tych środków, które będą pochodziły od darczyńców, donatorów i sponsorów.

 

OPIS PROBLEMU

Sytuacja na rynku pracy w Polsce ulega w ostatnich latach stałemu pogorszeniu. Wysokie i rosnące bezrobocie jest z jednej strony tragedią znacznej części społeczeństwa (ponad 3,3 mln osób), natomiast z drugiej strony staje się coraz większym problemem władz rządowych i samorządowych. Brak zdecydowanych i efektywnych działań w walce z bezrobociem, mały stopień realizacji istniejących programów w tym zakresie, w tym m.in.: Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich, zmniejszające się realne środki na aktywne formy walki z bezrobociem (200 zł na rok na 1 bezrobotnego), zmusza samorządy do rozwiązywania – w miarę możliwości - tego problemu na poziomie lokalnym. Wynika to z faktu, że wszelkie negatywne skutki – szczególnie długotrwałego bezrobocia (80% bezrobotnych pozbawionych jest zasiłku), takie jak ubóstwo, bezdomność i patologie społeczne są najbardziej odczuwalne na poziomie gmin i powiatów. Szacuje się, że co najmniej 1/3 społeczeństwa żyje poniżej minimum socjalnego. Problem jest tym poważniejszy, że dotyczy młodszej części społeczeństwa (blisko 80% bezrobotnych jest w wieku poniżej 44 lat) oraz ludności wiejskiej, która ma bardzo ograniczone możliwości zatrudnienia (45% bezrobotnych mieszka na wsi – 1,30 mln osób, bezrobocie utajone szacuje się w granicach 1,0-1,7 mln osób).

Przewiduje się, że w wyniku tylko wyżu demograficznego i restrukturyzacji rolnictwa na rynek pracy wejdzie dodatkowo ok. 2,2-3,0 mln osób. Faktyczna liczba będzie z pewnością wyższa o osoby zwalniane z dużych przedsiębiorstw w wyniku prowadzonej restrukturyzacji (m.in. kopalnie, hutnictwo, PKP, oświata ). Przewiduje się, że przy obecnym tempie wzrostu gospodarczego i braku radykalnych działań zmniejszających bezrobocie, stopa bezrobocia może dojść nawet do 25%. Dopiero po 2010 roku - w związku z wejściem w wiek emerytalny wyżu powojennego - następować będzie powolny spadek osób w wieku produkcyjnym. Występować jednak wtedy będzie rosnące obciążenie budżetu państwa wydatkami na emerytury, i żeby sprostać tym potrzebom, w dobrej kondycji powinny być zarówno finanse publiczne i gospodarka, która ma ścisły z nimi związek.

 

CEL GENERALNY PROGRAMU

 

TWORZENIE MIEJSC PRACY, ZATRUDNIANIE BEZROBOTNYCH

I ICH AKTYWIZOWANIE.

CELE STRATEGICZNE

1. Ograniczenie zjawiska bezrobocia, tworzenie warunków do życia i pracy oraz

prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek.

2. Readaptacja zawodowa i społeczna osób społecznie wykluczonych.

Zakłada on objęcie tym programem tych spośród bezrobotnych i poszukujących pracy, którzy chcą aktywnie współuczestniczyć w realizacji tego programu, jak i tych bezrobotnych, którzy pomocy w ramach tego programu będą wymagali –dotyczy to w szczególności bezrobotnych osób niepełnosprawnych oraz osób zagrożonych lub dotkniętych wykluczeniem społecznym, znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, które bez udzielenia im pomocy własnym staraniem nie są w stanie zaspokajać swoich podstawowych potrzeb życiowych, zwłaszcza z powodu dyskryminowania ich w dostępie do rynku pracy.

CELE SZCZEGÓŁOWE

Program jest elementem polityki społecznej, gospodarczej i edukacyjnej, jest też wynikiem oczekiwań społecznych, realizującym cele statutowe realizatorów programu w zakresie :

  1. Stworzenia miejsc pracy jak i możliwości uzyskania pracy .

  2. Stworzenia warunków do prowadzenia własnego biznesu.

  3. Perspektywy własnego mieszkania.

  4. Obniżenia kosztów utrzymania –wzrostu konsumpcji.

  5. Podnoszenia poziomu i standardu życia oraz wzrostu bezpieczeństwa socjalnego.

  6. Uzyskania atrakcyjnych kwalifikacji zawodowych oraz zdobycia nowych umiejętności.

  7. Nobilitacji społecznej i dowartościowania środowiska bezrobotnych oraz zwiększenie poczucia własnej wartości.

  8. Skorzystania z najnowszych rozwiązań technicznych i technologicznych.

  9. Integracji bezrobotnych .

  10. Pomocy charytatywnej dla najsłabszych ekonomicznie bezrobotnych i bezdomnych.

  11. Wyrównywania szans bezrobotnych z obszarów wiejskich, w tym “popegeerowskich”.

  12. Przygotowania do wstąpienia do Unii Europejskiej i w niej uczestnictwa.

Tak sformułowane cele programu są wynikiem narastających problemów związanych z bezrobociem oraz konieczności jemu przeciwdziałania ,jak i tworzeniu warunków do pełnego powrotu adresatów programu na rynek pracy.

Realizacja celów programu, zarówno w skali makro jak i mikro, wiąże się ściśle z procesami gospodarczymi, program jako przedsięwzięcie nie może być realizowane samo dla siebie. Zabiegi służące realizacji celów tego programu muszą uwzględniać działanie praw ekonomicznych i własną przedsiębiorczość adresatów programu-a program niniejszy winien jedynie wspierać, a nie zastępować tych zabiegów.

ADRESACI

  1. Bezrobotni

  2. Zagrożeni bezrobociem

  3. Absolwenci

  4. Osoby pracujące zainteresowane podwyższeniem swoich kwalifikacji

  5. Osoby chcące rozpocząć działalność gospodarczą

  6. Kobiety

  7. Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym:

  • osoby niepełnosprawne

  • młodzież pochodząca z rodzin patologicznych i wypadająca z systemu szkolnego

  1. Osoby wykluczone społecznie:

  • długotrwale bezrobotne

  • byli więźniowie

  • młodzież opuszczająca placówki opiekuńczo- wychowawcze i rodziny zastępcze

  • bezdomni

  • uchodźcy

Adresatami programu mogą być również dzisiejsi pracownicy i prowadzący działalność gospodarczą – przyszli bezrobotni.

GRUPY DOCELOWE

Młodzież

  1. Bezrobotna młodzież do 24 roku życia

  2. Absolwenci wszystkich typów szkół

  3. Osoby młode do 24 roku życia chcące rozpocząć działalność gospodarczą

Młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym

  1. Osoby w wieku 15-25 lat, które:

  • nie uczą się i nie pracują

  • uczą się w szkołach ponad podstawowych albo w formach pozaszkolnych, ale sprawiają trudności wychowawcze i maja poważne kłopoty w nauce

  • pochodzą ze środowisk zagrożonych patologią społeczną i ubóstwem / w tym z rodzin ubogich, niezaradnych, wchodzących w kolizję z prawem /

Niepełnosprawni

  1. Osoby niepełnosprawne:

  • wkraczający po raz pierwszy na rynek pracy

  • długotrwale bezrobotni

  • zamierzające podjąć samodzielną działalność gospodarczą

  • mające największe trudności z wejściem na rynek pracy

  1. Uczniowie ostatnich klas ponad podstawowych szkół specjalnych i integracyjnych

Osoby z grup szczególnego ryzyka

Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym korzystający długotrwale ze świadczeń pomocy społecznej:

  • uchodźcy z problemami z integracją

  • byli więźniowie

  • młodzież opuszczająca placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze

  • osoby długotrwale bezrobotne powyżej 24 miesięcy

Kobiety

  1. Kobiety mające problemy ze znalezieniem pracy, o niskich zdezaktualizowanych kwalifikacjach

  2. Kobiety powracający na rynek pracy po długiej nieobecności

  3. Kobiety z obszarów wiejskich

  4. Kobiety pracujące w zawodach nietradycyjnych

  5. Kobiety chcące rozpocząć działalność gospodarczą

REALIZATORZY PROGRAMU

1. Fundacja BIEDA :

2. Towarzystwo Samopomocy BIEDA:

3. Stowarzyszenie Bezrobotna Inicjatywa Ekonomiczna Dla Aktywnych BIEDA

4. W okresie późniejszym mające powstać:

    • Ogólnopolska Inicjatywa Gospodarcza sp. z o.o.-w zakresie prowadzenia wszelkiej działalności gospodarczej za wyjątkiem działalności rolniczej

    • Towarzystwo Budownictwa Socjalnego sp. z o.o.- w zakresie budowy wynajmu, zarządzania i eksploatacji budynków mieszkalnych

    • Zagroda sp. z o.o.- w zakresie prowadzenia działalności rolniczej

Podmioty te będą kolejnym etapem edukacji gospodarczej, jednocześnie początkiem funkcjonowania tych podmiotów jako małe i średnie przedsiębiorstwa / MiŚP / na wolnym rynku.

 

 

ZADANIA

1. Zdiagnozowanie problemu.

2. Wspieranie bezrobotnych w ich aktywizowaniu się.

3. Nauczanie w zakresie bycia zatrudnionym i utrzymywania zatrudnienia.

4. Rozwijanie przedsiębiorczości i kreatywności.

5. Organizowanie miejsc pracy.

6. Wyrównywanie szans rozwojowych i edukacyjnych.

7. Przeciwdziałanie bezrobociu i zwalczanie bezrobocia.

8. Podjęcie działań w celu umożliwienia znalezienia pracy.

9. Włączenia bezrobotnych w ruch samopomocy.

10. Zapewnienie dostępu do nowoczesnych technik i technologii.

11. Wzmocnienie roli organizacji pozarządowych w zatrudnianiu bezrobotnych.

12. Wdrożenie komponentów programu KOWAL, KLASTER, OSTROGA, PREMIUM, FORUM.

13. Koordynacja działań w zakresie tworzenia partnerstwa dla zatrudnienia.

14. Przygotowanie do członkostwa w Unii Europejskiej.

15. Informowanie społeczeństwa o realizacji programu

16. Pozyskanie wolontariuszy.

 

OCZEKIWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU

Przewiduje się, że efektem realizacji programu będzie:

  1. Wzrost udziału pracujących w populacji aktywnych zawodowo.

  2. Wzrost liczby osób bezrobotnych uzyskujących zatrudnienie.

  3. Mniejszy procentowy udział długotrwale bezrobotnych w ogóle bezrobotnych.

  4. Wzrost udziału kobiet w ogólnej liczbie zatrudnionych.

  5. Zwiększenie liczby osób rozpoczynających działalność gospodarczą.

  6. Ograniczenie zjawiska patologii społecznej związanej z bezrobociem.

  7. Zwiększenie konkurencyjności gospodarki poprzez podniesienie kwalifikacji kadr gospodarki i lepsze dopasowanie kwalifikacji poszukujących pracy i pracowników do potrzeb rynku pracy.

 

PODSUMOWANIE

Realizacja celów zawartych w programie zgodnie z zamysłem autora pozwoli uniknąć działań dorywczych, często niespójnych i chaotycznych, które mogą stać się źródłem kolejnych stresów i porażek osób pozostających bez pracy i ich rodzin, co może w konsekwencji doprowadzić do izolacji społecznej, marginalizacji ich życia itp. negatywnych zjawisk społecznych.

Warunkiem powodzenia realizacji zadań zawartych w programie WSPÓLNY INTERES jest oferowanie szerokiej gamy rozwiązań i procedur niestandardowych przy jednoczesnym dostosowaniu ich do konkretnego bezrobotnego, jego oczekiwań i predyspozycji, a także zastosowanie takich procedur aktywizacyjnych, które pozwolą adresatom programu na świadomy wybór właściwej formy samorealizacji oraz odpowiedniego czasu jej wdrażania. Ponadto stworzenie odpowiednich struktur, sposobów i procedur działania będzie warunkować właściwe wdrażanie programu

Autorzy programu są przekonani, że właśnie nowatorskie i innowacyjne rozwiązania zawarte w programie pozwolą realizatorom, partnerom programu oraz, a może przede wszystkim adresatom programu uwierzyć w sen motta “Jeżeli coś ma się udać to się uda”.

 

Fundacja BIEDA

Poznań 2003 r.

 

 

 

Komponenty programu

WSPÓLNY INTERES

 

 

SEGMENT - KUŹNIE OBYWATELSKIE

  1. KOWAL – innowacyjny horyzontalny ogólnopolski projekt tworzący miejsca pacy w sektorze organizacji pozarządowych w tzw. sieci Kuźni Obywatelskich edukujących i aktywizujących bezrobotnych

    SEGMENT- BANK POMYSŁÓW I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

  2. KLASTER - ogólnopolski projekt edukacyjny i aktywizujący bezrobotnych w prowadzonych działalnościach produkcyjnych, handlowych i usługach tworzący nowe miejsca pracy, realizowany w ramach Banku Pomysłów i Przedsiębiorczości.

SEGMENT- MENNICA BIZNESU

C. OSTROGA - ogólnopolski projekt edukacyjny w zakresie prowadzenia działalności gospodarczych komercyjnych w warunkach wolnego rynku realizowany w Mennicach Biznesu.

SEGMENT- KLUB AMBITNYCH

D. PREMIUM - ogólnopolski projekt wspierania przedsiębiorczości poprzez tworzenie przez adresatów projektów KLASTER I OSTROGA samodzielnych podmiotów gospodarczych /MiŚP/ tworzonych w ramach Klubu Ambitnych.

SEGMENT- PLATFORMA WSPÓLPRACY

E. FORUM - ogólnopolski projekt tworzący podstawy współpracy organizacyjnej w ramach Platformy Współpracy skupiający pracowników i prowadzących działalność gospodarczą wcześniejszych adresatów projektu PREMIUM.

SEGMENT- ZATRUDNIENIE SOCJALNE

F. CIS - ogólnopolski projekt wspierania wykluczonych społecznie oraz grup

szczególnego ryzyka w kontekście reintegracji zawodowej i społecznej

realizowany w Centrach Integracji Społecznej.